W Krakowie tramwaj upamiętniający Powstanie Śląskie

infotram
20.08.2020 08:45
0 Komentarzy

W tym roku obchodzimy100. rocznicę II Powstania Śląskiego, jednego z trzech zrywów ludnościpolskiej, których skutkiem było przyłączenie części Górnego Śląska do Polski. Wramach obchodów tego wydarzenia w Krakowie na tory wyjedzie specjalny tramwaj.

Będzie on oklejony na zewnątrz grafikami z historycznymitreściami o Powstaniach Śląskich i drodze Śląska do odrodzonego, niepodległegopaństwa polskiego. Tramwaj będzie kursował na różnych trasach od 20 sierpnia(dzień wybuchu II Powstania Śląskiego) do 25 sierpnia (dzień zakończenia IIPowstania Śląskiego). W niedzielę, 23 sierpnia 2020 roku ten wyjątkowy wagonwyjedzie na linię nr 24 (Bronowice Małe – Kurdwanów P+R). Tego dnia w godzinachod ok. 16.00 do ok. 18.00 podróżującym przejazd umili zespół muzycznyKlaudiusza Jani. Dodatkowo każda osoba, która wsiądzie do tego wyjątkowegotramwaju otrzyma m.in. pamiątkowy bilet edukacyjny zawierający kalendariumPowstań Śląskich.

Kursy specjalnego tramwaju i obchody 100. rocznicy PowstaniaŚląskiego w Krakowie nie są przypadkiem. Gdy w 1920 roku z ramienia rządu RPutworzono Polski Komisariat Plebiscytowy z Wojciechem Korfantym (instytucja tamiała za zadanie przekonać Ślązaków do głosowania w Plebiscycie zapowiedzianymna rok 1921) do  Korfantego zaczęlizgłaszać się ludzie, którzy chcieli czynnie zaangażować się w akcjępropagandową. Wielu z nich przybyło z Krakowa. To właśnie Kraków był takżepropagatorem zbiórek i manifestacji patriotycznych na rzecz Górnego Śląska.Pieniądze zebrane podczas wieców były przekazywane na rzecz działalnościPolskiego Komisariatu Plebiscytowego. Komisarz Korfanty utworzył takżeDowództwo Ochrony Plebiscytu. Była to formacja wojskowa, w której zaangażowanibyli oficerowie Wojska Polskiego. Jednym z nich był wywodzący się z KrakowaMichał Grażyński, późniejszy wojewoda śląski. To właśnie po konsultacjach zoficerami Dowództwa Ochrony Plebiscytu, Wojciech Korfanty wyraził zgodę narozpoczęcie II Powstania Śląskiego, które zakończyło się sukcesem. Bez wsparciadziałaczy, żołnierzy oraz szeregowych powstańców ten pięciodniowy zryw nieodniósłby sukcesu, co mogłoby rzutować na dalsze losy Górnego Śląska.  

Warto przypomnieć, że wybuch powstania poprzedziło wieleznaczących, ale i dramatycznych wydarzeń. Od stycznia 1920 roku na GórnymŚląsku zaczęły obowiązywać regulacje Traktatu Wersalskiego, a władzę objęłaMiędzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku. Oddziałyalianckie, składające się w trakcie II Powstania Śląskiego z Francuzów iWłochów, zastąpiły stacjonujące dotychczas na tym terenie oddziały niemieckie.Pod skrzydłami wojsk sojuszniczych uaktywniły się polskie struktury organizacyjne.W Bytomiu rozpoczął działalność Polski Komisariat Plebiscytowy z WojciechemKorfantym na czele. Siłę militarną stanowiła Polska Organizacja WojskowaGórnego Śląska dowodzona przez Alfonsa Zgrzebnioka. Polska i Niemcy prowadziłyprzygotowania do plebiscytu oparte na szerokiej kampanii propagandowej.Oficjalnie bezstronna policja bezpieczeństwa Sicherheitspolizei (Sipo) wpierałastronę niemiecką. 17 sierpnia 1920 roku, na wieści z frontu wojnypolsko-bolszewickiej, w Katowicach doszło do zamieszek wywołanych przezNiemców. Pomagający rannym lekarz – Andrzej Mielęcki został zaatakowany przezniemieckie bojówki, a następnie wyciągnięty z ambulansu i wrzucony do rzekiRawy. Śmierć tego zasłużonego działacza stała się jedną z przyczyn wybuchu IIPowstania Śląskiego. W reakcji na te wydarzenia 19 sierpnia 1920 roku AlfonsZgrzebniok wydał rozkaz podjęcia działań bojowych. Walki wybuchły jednocześniew powiatach pszczyńskim, rybnickim, katowickim, lublinieckim, tarnogórskim,toszecko-gliwickim i zabrskim. Walczono także w rejonie linii Opole – Krasiejów– Dobrodzień oraz w okolicach Raciborza i Koźla. Powstańcy opanowali większośćstrategicznych terenów przemysłowych z wyjątkiem dużych miast, w którychstacjonowały wojska alianckie oraz jednostki Sipo. Niemieckie garnizony Sipozostały otoczone w koszarach, co uniemożliwiało jakiekolwiek działaniaodwetowe. W tym czasie powstańcy rozbrajali i opróżniali składy niemieckiejbroni i amunicji. Wojska francuskie, wchodzące w skład oddziałów alianckich,przychylnie odnosiły się do działań powstańczych, co miało ogromny wpływ narezultat powstania. Widząc brak reakcji Komisji Międzysojuszniczej nainterpelacje dotyczące sankcji wobec powstańców, strona niemiecka zgodziła sięna warunki zawieszenia broni i likwidację skompromitowanej policjibezpieczeństwa Sipo. W jej miejsce powołano mieszaną, polsko-niemiecką policjęplebiscytową Abstimmungpolizei (Apo). Podstawowy cel powstańców zostałosiągnięty, w związku z czym II Powstanie Śląskie zakończyło się 25 sierpnia1920 roku.

Projekt obchodów 100. rocznicy II Powstania Śląskiego jestrealizowany przez Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach. (MPK)

Komentarze